کانکتور XLR نوعی اتصال دهنده الکتریکی است که اغلب برای تجهیزات صوتی، تصویری و نورپردازی مورد استفاده قرار میگیرد. این کانکتورها جزو دسته اتصالات مدور بوده و در انواع 3 تا 7 پین موجودند. این کانکتورها بیشتر در اتصالات صوتی، شامل صدای دیجیتال AES3 ، کاربرد دارند. همچنین، در سیستم های کنترل نورپردازی، منبع تغذیه ولتاژ پایین، و سایر موارد نیز بکار میروند. کانکتورهای XLR توسط چند کارخانه تولید میشوند و دارای استاندارد ابعاد IEC 61076-2-103 هستند. کانکتورهای XLR بسیار شبیه به کانکتورهای قدیمی تر DIN هستند که ابعاد کوچکتری دارند، ولی بطور فیزیکی با آن سازگار نیستند.

کانکتور XLR اولین بار توسط “جیمز کنون”، موسس شرکت کنون الکتریک، که اکنون بخشی از موسسه تجاری ITT است، در لوس آنجلس ساخته شد. به همین دلیل این کانکتور گاهی با نام فیش کنون (Cannon plug) یا کانکتور کنون، و در ژاپن با نام جک کنون شناخته میشود. البته این نام مدتهاست در صنعت صدا و تصویر از رواج افتاده است. این محصول اولین بار با نام سری Cannon X تولید گردید. در سال 1950 میلادی، مکانیزم قفل به آن اضافه شد و نام آن به Cannon XL تغییر یافت؛ و در سال 1955 مدلی که دارای اتصالات مادگی با لاستیک عایق پلی کلروپرن مصنوعی بود و سری XLR نامگذاری شده بود عرضه گردید. همچنین سری XLP  نیز وجود داشت که تنها تفاوت آن با سری XLR این بود که از عایق پلاستیک سخت در آن استفاده میشد. موسسه تجاری ITT Cannon ابتدا کانکتورهای XLR را در دو شهر کاناگاوا در کشور ژاپن و شهر ملبورن در استرالیا تولید میکرد. سپس مجتمعی که در استرالیا وجود داشت در سال 1992 به شرکت آلکاتل فروخته شد و پس از آن نیز در سال 1998 شرکت آمفنول آن را خریداری نمود. موسسه تجاری ITT Cannon به ساخت کانکتورهای XLR در ژاپن ادامه داد.

کانکتور XLR

بعدها شرکت سوییچ کرافت نیز به جمع تولیدکنندگان کانکتورهای XLR اضافه شد و بعد از آن شرکت نوتریک هم به تولید آن پرداخت داد. شرکت نوتریک اصلاحات متعددی در کانکتورها اعمال کرد و آنها را بهینه سازی نمود؛ به طوری که طراحی نسل دوم آنها که با نام سری X شناخته میشود صرفا دارای چهار قسمت برای اتصال کانکتور کابل بود، و همچنین پیچهای کوچکی را که توسط شرکتهای کنون و سوییچ کرافت استفاده میشد، و میتوانست به راحتی زمینه گم شدن پیچ و از کار افتادن کانکتور را فراهم کند حذف کرد. این اصلاحات و بهسازی ها نوتریک را به معروفترین شرکت در تولید کانکتورهای XLR بدل کرد.

کانکتورهای XLR توسط کارخانه های آسیای شرقی نیز تولید میشوند که فاقد نام تجاری معتبر هستند. این تولیدات در واقع کپی برداری هایی از طرحهای کنون و سوییچ کرافت هستند. در سالهای اخیر طرحهای نوتریک نیز کپی شده اند.

کانکتورهای XLR به صورت مادگی و نری در دو مدل سرکابلی و نصبی وجود دارند. کانکتورهای مادگی XLR به گونه ای طراحی شده اند که وقتی کانکتور XLR نری وارد آن میشود، پیش از آنکه به سایر پینها اتصال پیدا کند، ابتدا به پین 1 (پین زمین) متصل میشود. با برقراری اتصال زمین پیش از اتصال خطوط سیگنال، وصل و جدا شدن کانکتورهای XLR در تجهیزات فعال بدون آنکه سیگنالهای خارجی بر روی آن قرار گیرند، امکان پذیر است. و این قرار گرفتن سیگنالهای خارجی چیزی است که معمولا اتفاق میفتد؛ به عنوان مثال در کانکتورهای RCA .

تعداد پینها در کانکتورهای XLR بین 3 تا 7 متغیر است. کانکتورهای XLR که توسط شرکت های مختلف تولید میشوند با یکدیگر سازگار هستند به غیر از مدلهای 6 پین سوییچ کرافت، که ترتیب پین های آن غیر استاندارد است. در حال حاضر کانکتورهای XLR بیشتر به صورت 3، 4، و 5 پین موجود هستند.